Konut sektöründe 2026 yılı itibarıyla, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile belediyelerin ortak çalışmasıyla rayiç bedellerde kapsamlı bir güncelleme yapılması ve bedellerin piyasa değerlerine daha da yaklaştırılması planlanıyor.
Türkiye Gazetesi’nin aktardığı bilgilere göre, artış oranlarının mevcut değerlerin 10 ila 15 katına çıkması öngörülüyor.
Prof. Dr. Emre Alkin’in hazırladığı “Gayrimenkul Değerlemesi Sorunsalı: Vergi Kaybı ve Eksik Sigorta” raporuna göre, Türkiye’de yılda ortalama 1,5 milyon konut satılıyor. Ancak rayiç bedel ile gerçek satış fiyatı arasındaki fark nedeniyle ortaya çıkan vergi kaybı 6 milyar doları buluyor.
Ülkede toplam 38 milyon konut bulunurken, düşük rayiç bedeller nedeniyle yaşanan toplam vergi kaybı ise 8 milyar dolara ulaşıyor.
KAMUYA MALİYET 25 MİLYAR DOLARA DAYANDI
İmarlı arazilerdeki kayıpların da dahil edilmesiyle birlikte, sektörün kamuya olan maliyeti 25 milyar dolara yaklaşırken, bu durum hem kamu gelirlerinde ciddi düşüşlere hem de vergi adaletinde önemli dengesizliklere yol açıyor.
Raporda ayrıca, rayiç bedel üzerinden yapılan sigortaların olası afetlerde yetersiz ödeme riski taşıdığına dikkat çekiliyor.
Mevcut sistemin kentsel dönüşüm projelerinin hızını yavaşlattığı ve konut fiyatlarının erişilebilirliğini olumsuz yönde etkilediği ifade ediliyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ise, daha önce yaptığı açıklamalarda tapu harçlarının gerçek satış değeri üzerinden tahsil edilmesi gerektiğine dikkat çekmişti.
Kurum, “Gerçek değer üzerinden tapu harcı alınması, adaletsizliği ve haksızlığı ortadan kaldıracaktır” ifadelerini kullanmıştı.
RESMİ BİR BELGE İŞLEVİ GÖRECEK
Yeni sistemle birlikte, tapuda görünen değerler gerçek piyasa değerine yaklaşacak ve böylece ev sahiplerinin mülkleri resmi olarak daha değerli hale gelecek.
Yeni sistemle birlikte, rayiç bedelin yükselmesi sadece psikolojik bir prestij artışı yaratmakla kalmayacak, aynı zamanda mülk sahiplerine hukuki açıdan da önemli bir avantaj sağlayacak.
Çünkü bu artış, gelecekte yapılacak satışlarda fiyatları destekleyen resmi bir belge işlevi görecek. Alıcı-satıcı arasındaki değer tartışmaları azalacak, kayıt dışı bedel beyanları yerine gerçek değer üzerinden işlem yapılacak.
YÜKSELEN RAYİÇ BEDELLER, KREDİ LİMİTLERİNİN ARTMASINA YOL AÇACAK
Artışın bir diğer kayda değer etkisi ise bankacılık sektöründe görülecek. Bankalar, kredi teminatı olarak sunulan taşınmazların değerini belirlerken rayiç bedelini esas alır.
Yatırım yapmak isteyen bireyler ve şirketler için finansmana erişimi kolaylaştıracak olan rayiç bedellerin yükselmesi, kredi limitlerinin doğrudan artmasına yol açacak.
Daha önce düşük rayiç bedel nedeniyle teminat değeri yetersiz kalan taşınmazlar, yeni sistem sayesinde krediye uygun hale gelecek. Bu durumda hem bireysel yatırımcıların hem de inşaat şirketlerinin projelerine ivme kazandırabilir.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİNDEN UYARI
Rayiç bedel artışı, belediyelerin emlak vergisi gelirlerini artırarak bütçelerine ek kaynak yaratacak. Böylece bu kaynaklar altyapı, kamu hizmetleri ve yerel kalkınma projelerine yatırım için değerlendirilebilecek.
Sektör temsilcileri ise, vergi ve harçlardaki artışın konut satışlarını olumsuz yönde etkileyebileceği konusunda uyarıyor.
