***Bu görüntüler BBC Türkçe’de ilk kez 13 Nisan 2015’te yayınlanmıştır.
Manisa’da Soma Kömür İşletmeleri AŞ.’nin işlettiği Eynez Maden Ocağı’nda 13 Mayıs 2014’te yaşanan maden faciasında 301 madenci hayatını kaybetmiş, 162 işçi de yaralanmıştı.
BBC Türkçe faciadan bir yıl sonra o günün maden içinden güvenlik kamerası kayıtlarına ulaşmıştı.
Eski BBC Türkçe muhabiri Rengin Arslan’ın ulaştığı görüntüler, yerin yaklaşık 400 metre altında başlayan yangınla yaşanan facianın öncesinde ve sonrasında, madenin dışında ve içinde yaşananları gösteriyor.
Dava iddianamesinde yer alan görüntülere dair, görüntüleri inceleyen Ankara Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlüğü’nün şu notu da dava dosyasına girmişti:
“Tetkik konusu DVR cihazlarının sistem saatleri üzerinde yapılan detaylı incelemede,
- Soma-1 olarak adlandırılan DVR cihazının sistem saatinin gerçek zamandan 48 dakika geri olarak kayıt yaptığı,
- Soma-2 olarak adlandırılan DVR cihazının sistem saatinin gerçek zamandan 60 dakika geri olarak kayıt yaptığı belirlenmiştir.”
Dava nasıl gelişti, son durum ne?
Madeni işletenlere yönelik açılan Soma davası 2015’te başladı. İlk etapta 5’i tutuklu olmak üzere 51 kişinin yargılandığı dava, yerel mahkeme ile Yargıtay arasında gidip geldi.
2018’in Temmuz ayında sonuçlanan davada 37 kişi beraat etti. 14 sanık, taksirle ölüme ve yaralanmaya sebebiyet vermekten cezalandırıldı. Mahkeme, sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan’ı 15 yıl, Genel Müdür Ramazan Doğru’yu 22 yıl 6 ay, İşletme Müdürü Akın Çelik’i 18 yıl 6 ay hapis cezasına mahkûm etti.
Can Gürkan, 18 Nisan 2019’da yurtdışına çıkış yasağıyla tahliye edildi. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 30 Eylül 2020’de kararı bozdu. Can Gürkan’ın da aralarında bulunduğu dört sanığa “olası kastla 301 kez öldürme ve 162 kez yaralama” suçundan ceza verilmesini istedi.
Ancak iki Yargıtay savcısı, sanıklar hakkında “taksirle ölüme neden olmaktan” ceza verilmesini talep ederek, bu kararın düzeltilmesi için 8 Ocak 2021’de başvuruda bulundu.
Ardından dosya Yargıtay 12. Ceza Dairesi’ne geri döndü. Yargıtay heyeti önceki kararı bozarak, Can Gürkan’ın da aralarında olduğu dört sanığın bilinçli taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olmaktan yargılanması gerektiğine karar verdi.
Yeniden yapılan yargılamada Can Gürkan’a 20 yıl, maden mühendisleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt’a 12 yıl altışar ay hapis cezası verildi, Haluk Evinç ise beraat etti. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, yeniden yargılama sürecinin tamamlanmasının ardından 4 Nisan 2022’de yerel mahkemenin kararını onadı.
Facianın ardından madenci yakınlarının sıklıkla talep ettiği “kamu görevlilerinin yargılanmasına” ise ancak 10 yıl sonra başlanabildi. 25 Aralık 2023’te, Soma Cumhuriyet Başsavcılığı, 28 kamu görevlisi hakkında kamu davası açıldığını duyurdu. Kamu görevlilerinin ilk kez yargılandığı ilk duruşma 8 Mayıs 2024’te görüldü. Dava 12 Eylül 2024’e ertelendi.
